Çok azımız bir tür fiziksel acı hissetmeden hayatta çok yol kat ettik. Birçoğumuz ağrısız bir yaşam dilesek de bu his önemli bir amaca hizmet eder: Bir şeylerin ters gittiği mesajını göndermek, böylece vücudunuz tepki verebilir ve daha fazla hasarı önleyebilir. Parmağınızı çarptığınız zamanları düşünün. Muhtemelen, acı çekmenize neden olan yüzeyden hemen geri çekildiniz. “Hayvanlar acıyı hisseder mi?” sorusuna, çok sayıda kanıt sayesinde cevap verebiliriz: yankılanan bir “evet “… Ve acıyı hissetme biçimleri insanlarınkine çok benzer.
Hayvanlar acıyı hisseder mi?
Hollandalı araştırmacıya göre, hayvan deneylerindeki başarısız sonuçlar, bilimdeki performans baskısı yüzünden açıklanmıyor. Birçok bilim insanı da, sonuç alınamayan deneyler sırasında yüzlerce hayvanın acı çektiğini yazmaktan kaçınıyor. Bu nedenle, sağlıklı veriler elde edilemiyor.
Hollanda’da yapılan bir araştırmaya göre, hayvan deneylerinin çoğu hastalıkların tedavisi konusunda başarılı sonuçlar vermiyor.
Gereksiz yere tekrar edilen deneyler yüzünden çok sayıda hayvan ölüyor ya da acı çekiyor.
Hollanda 2025 yılından itibaren hayvansız tıbbi deneylerin yaygınlaştırılmasını planlıyor.
Utrecht ve Radboud üniversiteleri ile Hollanda Kalp Enstitüsü’nün ortaklaşa yaptığı araştırmaya göre, başarısız hayvan deneyleri konusundaki veriler neredeyse hiçbir zaman kamuoyuna açıklanmıyor.
‘Bilimdeki performans baskısı yüzünden açıklanmıyor’
Hollandalı araştırmacıya göre, hayvan deneylerindeki başarısız sonuçlar, bilimdeki performans baskısı yüzünden açıklanmıyor. Birçok bilim insanı da, sonuç alınamayan deneyler sırasında yüzlerce hayvanın acı çektiğini yazmaktan kaçınıyor. Bu nedenle, sağlıklı veriler elde edilemiyor.
Araştırmayı yapan iki üniversite ile Hollanda Kalp Enstitüsü, dünyanın her köşesinden bilim insanlarının hayvan deneyi ile ilgili sonuçları gerekirse isim vermeden kaydedebilecekleri bir web sitesi oluşturdu.
Hollanda hükümeti, maymunların tıbbi deneylerde kullanılmasına kısa sürede son verilmesini kararlaştırdı. Bu kapsamda, Avrupa’nın en büyük araştırma merkezlerinden biri olan Rijswijk Biyomedikal Primat Araştırma Merkezi’ndeki (BPRC) maymun deneylerinin yüzde 40 oranında azaltılması benimsendi.
BPRC’deki araştırmalarda yılda 200 – 250 maymun kullanılıyor. Hükümet, bu deneylerde bilgisayar simülasyonu gibi yeni tekniklerin kullanılmasından yana.
Hollanda aynı zamanda, 2025 yılından itibaren hayvansız bilimsel deneylerin yaygınlaştırılmasına öncülük yapma kararı aldı. Bu konuda meclise bilgi veren bilim insanları umutlu konuşuyor.
Bilim insanlarına göre, ciddi bir çaba harcanması sonucu hayvansız bilimsel deneyler başarılı olabilir. Yapay deri ve bilgisayar simülasyonları gibi alternatifler sayesinde deneylerde hayvanlara duyulan ihtiyaç en aza indirilebilir.
Hayvanlar bizimle sıradan bir sohbet başlatarak konuşamasalar da mutluluğu, güveni, korkuyu ve acıyı mükemmel bir şekilde iletme yeteneğine sahiptirler. Tıpkı bizim gibi hayvanlar da acı hissettiklerinde, kuyruğuna basıldığında uluyan bir kedi gibi bağırabilirler ya da yaralarını yalayan ve daha münzevi hale gelen vahşi bir kurt gibi yaralarını emebilirler.
Hayvanların acı çekmesi o kadar kabul görüyor ki, dünyanın her yerinde onları gereksiz acılardan koruyan refah yasaları var. Hayvan Refahı Enstitüsü (AWI) Çiftlik Hayvanları Programı veteriner danışmanı ve DVM, MA’dan Gwendolen Reyes-Illg, “Çiftlik hayvanlarının insanlara çok benzer bir şekilde acı hissettiğine hiç şüphe yok” diye açıklıyor . “Hayvanların insanlarla aynı ağrı reseptörlerine sahip olduğunu ve sinir sistemlerinin de insanlarla aynı yapıya sahip olduğunu biliyoruz.”
Bir insan, sıcak bir sobaya dokunmak gibi dış yaralanmaların neden olduğu acıyı hissettiğinde, vücut birkaç şekilde tepki verir. Öncelikle refleksler hasarın kaynağından uzaklaşmamıza neden olur. Daha sonra nosiseptör adı verilen duyu nöronları, omurilik boyunca ve beyne yaralanmanın yeri ve yoğunluğu hakkında bilgi göndererek ağrı hissine neden olur. Daha sonra beyin, hoş olmayan duyguyu gidermek için iyi hissettiren kimyasal dopamini serbest bırakabilir.
Acıya nasıl tepki vereceğinizi etkileyebilecek duygusal bir bileşen de vardır; örneğin dövme yaptıran biri acı hissedebilir, ancak bunun ona hissettirdiği his, kası burkulan bir sporcununkinden farklıdır. Çeşitli çalışmalar, istenmeyen acıya verilen tepkinin hayvanlarda aynı şekilde çalıştığını göstermiştir. Reyes-Illg, “Beyin dalgaları ve fizyolojilerindeki değişiklikler insanlarda bulacağınız değişikliklere çok benziyor” diyor.
Hayvanların acı hissettiğini bilmemize rağmen her acıya aynı şekilde müdahale edilmiyor. Bir kedi veya köpeğe kısırlaştırma işlemi uygulandığında, mümkün olduğu kadar az rahatsızlık yaşamalarını sağlamak için onlara anestezi verilir.
Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde ve dünyanın birçok ülkesinde domuz, tavuk ve inek gibi çiftlik hayvanlarına aynı nezaket gösterilmiyor. Onlar için ağrı kesicilerin yokluğu, ağrılı prosedürlerin ne kadar yaygın olmasına rağmen neredeyse evrenseldir. Tavukların gagaları, hindilerin ayak parmakları kesilir. Domuz eti endüstrisinde doğan domuz yavrularının kuyrukları kesilir, iğne dişleri (domuzların doğduğu bebek dişleri) kesilir, kulakları çentiklenir ve erkek domuzlar hadım edilir.
Ne yazık ki hayvanın yarası iyileştikten sonra acı bitmiyor. Araştırmalar, domuz ve köpeklerin kuyruğunun kesilmesi gibi amputasyona tabi tutulan hayvanların, vücut kısmının eskiden olduğu yerde kronik ağrı yaşayabileceğini öne sürüyor. Bunun nedeni, amputasyon bölgesindeki kopmuş sinirlerin iyileşmeye çalıştığı ancak iyileşemediği zaman ortaya çıkan nöromların oluşumudur. Bu nöromalar haftalarca, aylarca veya çiftlik hayvanının kısa ömrünün sonuna kadar ağrıya neden olabilir.
Çiftlik hayvanları neden ağrı kesici almıyor?
AWI tarafından geçen yaz yayınlanan bir araştırmaya göre tüketicilerin neredeyse yarısı, acı verici prosedürlerin çiftlik hayvanları için standart uygulama olduğunu bilmiyor. Ancak yüzde 87’si, eğer bilimsel araştırmalar hayvanların ciddi derecede acı çektiklerini gösteriyorsa, hayvanlara ağrı kesici verilmesi gerektiğini söyledi. Bu şu soruyu doğuruyor: Eğer insanlar yemek için yetiştirilen hayvanların ağrılarının dindirilmesini hak ettiğine inanıyorlarsa, o zaman neden onların ağrıları fark edilmeden ve tedavi edilmeden devam ediyor?
Reyes-Illg, “ABD’de federal düzeyde, hayvanlar çiftlikteyken neredeyse hiçbir koruma yok ve ağrı kesici ilaç kullanımını gerektirecek hiçbir şey yok” diyor. Araştırmalar, bazı ilaçların etkili olduğunu ve çiftlik hayvanlarının refahını iyileştirebileceğini gösteriyor. Ancak bunun standart uygulama haline gelmesinin önünde hükümetten, endüstriden, ticaret birliklerinden, veterinerlerden ve çiftçilerden kaynaklanan bir takım engeller var.
Hayvanlara uygulanan herhangi bir ağrı kesici ilacın Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanması gerekir. Başka bir komplikasyon katmanı eklemek gerekirse, ilaçlar yalnızca onaylanmış kullanımını tedavi etmek için verilebilir. Örneğin, antiinflamatuar ilaç olan fluniksin transdermalinin sığırlarda ateşi kontrol etmek ve sığırlarda solunum yolu hastalığıyla ilişkili ayak çürüklüğünden kaynaklanan ağrıyı azaltmak için onaylandığı ancak kastrasyon ağrısını tedavi etmek için kullanılamadığı belirtildi. Ağrı kesici ilaçlar da yalnızca bir veterinerin gözetimi altında uygulanabilir.
Bilim insanlarına göre, ciddi bir çaba harcanması sonucu hayvansız bilimsel deneyler başarılı olabilir. Yapay deri ve bilgisayar simülasyonları gibi alternatifler sayesinde deneylerde hayvanlara duyulan ihtiyaç en aza indirilebilir.
